Congestiemanagement
Congestiemanagement: meer ruimte door flexibel vermogen
De vraag naar transportcapaciteit op het elektriciteitsnet stijgt flink. Op sommige plekken gebeurt dat sneller dan het net kan worden uitgebreid. Zonneparken kunnen bijvoorbeeld vergund en gerealiseerd worden in 1 tot 2 jaar, terwijl de aanleg van de benodigde infrastructuur soms meer dan 10 jaar kan duren.
Daarnaast willen veel bedrijven door de hoge gasprijzen versneld elektrificeren. Deze snelle groei zorgt ervoor dat het elektriciteitsnet steeds vaker tegen de grenzen van zijn capaciteit aanloopt – en dat leidt tot netcongestie.
Congestiemanagement biedt een tijdelijke oplossing om de capaciteit van het elektriciteitsnet optimaal te benutten totdat het net structureel wordt uitgebreid.
Wat is congestiemanagement?
Een regio kan tijdelijk tot een congestiegebied worden uitgeroepen. Middels congestiemanagement werken de netbeheerder en gebruikers samen om de beschikbare transportcapaciteit flexibel te verdelen.
Op momenten dat de vraag naar capaciteit te groot is, vraagt TenneT aan gebruikers om tijdelijk minder gebruik te maken van het net – tegen een vergoeding.
Voorbeeld:
Als zonne- en windparken zoveel elektriciteit invoeden dat een verbinding overbelast dreigt te raken, kunnen ze tijdelijk de productie verlagen.
In Brabant en Limburg worden hierover al afspraken gemaakt.
Het werkt ook andersom:
Als er een te hoge vraag is naar afvoercapaciteit, kunnen grote verbruikers aanbieden om tijdelijk meer elektriciteit af te nemen.
Daardoor ontstaat er meer ruimte op het elektriciteitsnet, waardoor andere partijen ook gebruik kunnen maken van het net.
Zo wordt het elektriciteitsnet efficiënter benut zonder directe uitbreiding van de infrastructuur.
Buiten de piekmomenten extra ruimte op het net
De momenten van overbelasting op het net zijn nu nog relatief beperkt:
Wanneer het hoogspanningsnet wordt vergeleken met een snelweg, is er slechts een klein deel van het jaar sprake van file.
Problemen ontstaan alleen wanneer de zon fel schijnt en de wind hard waait.
In totaal gaat het om slechts ongeveer 100 uur per jaar dat het net écht boven de grens komt van wat het aankan.
Door flexibel congestiemanagement ontstaat er extra ruimte op het net:
In 2023 leverde congestiemanagement al 161 megawatt extra capaciteit op – gelijk aan 650.000 zonnepanelen.
In 2024 heeft congestiemanagement zelfs geleid tot een uitbreiding van 880 megawatt aan extra capaciteit, verdeeld over: Friesland, Flevopolder, Gelderland, Utrecht, Limburg
Dankzij deze extra capaciteit konden in 2024 meerdere zonne- en windparken worden aangesloten die anders op de wachtlijst zouden blijven staan.
Deze toename van capaciteit heeft geleid tot een versnelling van de energietransitie en maakt het elektriciteitsnet flexibeler voor toekomstige groei.
Hoe EMS kan helpen bij congestiemanagement
Een EMS (Energie Management Systeem) speelt een sleutelrol binnen congestiemanagement:
Een EMS kan automatisch de productie en het verbruik afstemmen op de beschikbare capaciteit van het net.
Als het net overbelast dreigt te raken, zorgt het EMS ervoor dat je installatie automatisch wordt teruggeschakeld.
Bij lage belasting zorgt het EMS er juist voor dat je maximaal stroom teruglevert of opslaat in een batterij.
Door gebruik te maken van prijssignalen (bijvoorbeeld uit de EPEX-markt) optimaliseert het EMS de productie en afname van elektriciteit.
Een EMS helpt je dus om te voldoen aan de eisen van congestiemanagement én het maximale rendement uit je zonnestroomsysteem te halen.
Toekomst: uitbreiding van het netwerk
Congestiemanagement is een tijdelijke oplossing. Uiteindelijk zal het elektriciteitsnet structureel worden uitgebreid.
De regionale netbeheerders zijn begonnen met het uitbreiden en verzwaren van het elektriciteitsnet.
Dit proces zal naar verwachting in 2029 worden afgerond.
Het net wordt opgedeeld in zogenaamde deelnetten – met voldoende capaciteit op het hoogste spanningsniveau.
De "op- en afritten" van het net worden versterkt, waardoor de capaciteit wordt verdubbeld en op sommige plekken zelfs verdrievoudigd.
Totdat het net is uitgebreid, blijft congestiemanagement cruciaal om vraag en aanbod in balans te houden.
Wat betekent dit voor jouw project?
In Friesland zijn de eerste ondernemers op de wachtlijst al geholpen dankzij congestiemanagement. De andere provincies volgen later.
TenneT schat in dat slechts 10% van het flexibele potentieel momenteel wordt benut.
De verwachting is dat congestiemanagement de komende jaren nog verder wordt uitgebreid, met als doel de extra capaciteit boven de 1.000 megawatt te brengen in 2025.
Op sommige locaties zijn netbeheerders zoals Enexis en Liander al begonnen met structurele congestiemanagementprogramma’s.
Dit betekent dat er kansen liggen om toch aangesloten te worden op het net – mits je flexibel kunt omgaan met je opwekcapaciteit
Hoe kan Spinflex jou helpen met netcongestie?
Wekelijks krijgen we aanvragen binnen voor zonnepanelen in gebieden met netcongestie. Het optimaliseren van het systeem zodat het past binnen de wettelijke kaders en tegelijkertijd het rendement maximaliseert, is onze specialiteit. We bekijken samen met jou de mogelijkheden voor:
Het optimaliseren van de systeemgrootte
Het verhogen van het eigen verbruik
Het installeren van batterijopslag of laadpalen
Het implementeren van een EMS voor maximale efficiëntie
Het benutten van reservecapaciteit
Benieuwd naar de mogelijkheden voor jouw bedrijf? Neem contact met ons op voor een 15 minuten vrijblijvend adviesgesprek!
“Congestiemanagement: Zo creëer je meer ruimte op het elektriciteitsnet”